Prof. Ünal Tekinalp'in 17 Ocak 2012 tarihinde Teke Tek programında Yeni Türk Ticaret Kanunu ile ilgili yaptığı açıklamalar..
ÜNAL TEKİNALP - YENİ TTK AÇIKLAMALARI
Program temelde şu konulara odaklanmıştır:
- Yeni TTK – Ortaklar Cari Hesabının kaldırılması
- Yeni TTK – Internet Sitesi Kurma Zorunluluğu
- Yeni TTK – Gayrifaal şirketlerin durumu
- Yeni TTK – Bağımsız Denetim Piyasası’nın Geleceği
Yeni TTK – Ortaklar Cari hesabının kaldırılması
Ortaklar cari hesabı, şirket gerçek kişi ortaklarının sıklıkla kullandığı bir hesaptır. Yeni TTK ile bu hesabın kullanılmasının kaldırılması amaçlanmaktadır. Bunun nedeni şöyle özetlenebilir;
- Ortaklar, şirketlerinden kullandıkları para ile şirketlerinde sermaye artışına giderek sanki olumlu bir hava oluşmuş izlenimi yaratarak yatırımcı ve tüm ilişkili tarafları aldatabiliyorlar.
- Ya da, şirketten kullandıkları para ile bambaşka yeni bir şirket kurarak, literatürde perdeleme denen yönteme başvurup kimi işlerini bu açtıkları yeni şirketler üzerinden yürütüyorlar.
- Diğer bir yöntem de, faturasız alınan mal ve hizmetler için ortaklar cari hesabı usulsüzce kullanılabiliyor.
- Son olarak, her türlü illegal ödemeler ( teşvik, rüşvet gibi) için de ortaklar cari hesabı en çok kullanılan hesap olarak görünüyor.
Bu hesabın Yeni TTK ile yasaklanması konusuna gelen eleştiriler genelde, bu konunun zaten vergi kanunlarında hükme bağlandığı ve ortakların şirketlerden kullandıkları paralar için adat hesaplanması gerekliliğinin belirlendiği yönünde olup, Yeni TTK da bu hesapla ilgili bir hüküm olmaması gerektiğini söylemektedirler. Lakin, Vergi Usul Kanunu’nda bu konu yalnızca adat hesaplanması ve faiz işletilmesi yönünden hükme bağlanmış, buna karşın, kullanılan paranın şirkete ne zaman ve ne şekilde ödeneceği ile ilgili bir hususa değinilmemiştir. Ortaklar, şirketleri iflas etmediği sürece ve hatta iflas halinde bile bu paraları şirkete ödememektedirler. İflas sonrası ile sermaye şirketleri sadece malvarlıkları ile borçlara karşı sorumlu olduğundan, şirkete karşı alacaklı durumda olanlar mağdur olmaktadırlar. Bunun ülkemizdeki en belirgin örneği 2001 krizinde el konulup fona devredilen bankalar oluşturmaktadır. İcra ve İflas Hukukumuzda “şahsi iflas” konusu düzenlenmemiş olduğundan, bu konudaki boşluk Yeni TTK da bu şekilde düzenlenmiştir. Bir diğer husus da, Avrupa Birliği’inde ortakların şirketleri ile olan para ilişkilerine çoğunlukla “Karapara Suçları” kapsamında incelendiği ve finansal raporlamada amaçlanan tek dil ile ülkemizin de bu konuya uyum sağlama gerekliliğidir.
Bu konuyla ilgili Yeni TTK’da getirilecek olan bir diğer yenilik ise “ kar payı avansı” kavramıdır. Halka açık şirketlerin kullanabildiği “temettü avansı” ile temelde aynı olacak olan bu konu, başta uzun yıllar projeleri devam ettiği için kar payı alamayan inşaat sektörü firmalarının ortakları olmak üzere tüm sektör ve firmaların kullanımına sunulacaktır. Böylece, ortaklar cari hesabından şirketi ile para ilişkisi kesilecek olan ortaklar, “kar payı avansı” ile nakit ihtiyaçlarını giderebileceklerdir. Buna göre, bir firmanın bilançosu netleşmemiş olsa bile, projekte edilen bilançolar üzerinden kar payı avansı kullanılabilecektir. Kullanılan her avans temettü içinse vergi tahakkuku yaptırılacaktır. Zararda olan şirketlerde böyle bir uygulama yapılamayacaktır. (Bu konu şu anda hazırlanmakta olan ikincil mevzuatta netleştirilecektir. (Maliye Bakanlığı’nın bu konu için yayınladığı Temettü Avansı Tebliği Danıştay tarafından iptal edilmiştir.) İkincil mevzuatta bu konu ile ilgili de bir husus konulacaktır.)
Kanuna getirilen bir diğer eleştiri de, denetim sonucunda firma ortaklarına hapis cezasına kadar varabilecek yetkiler verilebilecek olması fakat Ünal Tekinalp tarafından şu belirtilmiştir ki, denetim raporu hiçbir zaman hapis cezasına temel oluşturamaz. Buna karşın, eğer bilgi ve belge kasıtlı bir biçimde paylaşılmaz ise bu konu hapis cezası ile neticelenebilir.
Yeni TTK – Internet Sitesi Kurma Zorunluluğu
Bir diğer husus da, Tüm sermaye şirketlerine getirilecek olan İnternet Sitesi zorunluluğunun firmaların her sırrını açığa çıkaracağı yönünde olmasıdır fakat buna karşın Kanunun 1524. Maddesinde ne tür bilgilerin açıklanması gerektiği açıkça belirtilmiş ve burada açıklanacak maddelerden hiçbirinin gerçekte bir sır olmadığı belirtilmiştir. Bu maddenin getireceği en önemli yenilik ise, yönetim kurulu üyelerinin yurtdışı organizasyonlarda kazandıkları paraları da sitelerinde ilan etme durumunda kalacak olmalarıdır.
Kanunla birlikte gelecek bir diğer yenilik de, tüm resmi evraklarda (fatura, fiş, tutanak vs.) yönetim kurulu üyelerinin isimlerine kadar şirket hakkında her türlü detayın yayınlanması olacaktır.
Yeni TTK – Gayrifaal Şirketlerin Durumu
Şu anda Türkiye’de Kurumlar Vergisi mükellefi firma sayısı yaklaşık 633 bin, gayrifaal şirket sayısı ise 324 bindir. Gayrifaal firmaların tasfiyesi durumunda ortaya çıkacak, firmanın malvarlığının akıbeti konusu da yine Yeni TTK da hükme bağlanmıştır. Buna göre, her bir tasfiye için bir tasfiye memuru görevlendirilerek firmanın sahiplerinin kim olduğu ve firmanın malvarlığının kimde kalacağı konuları netleştirilecektir. Tasfiye olan firmanın tüm SSK borçları ve diğer vergi borçları silinecektir.
Yeni TTK – Bağımsız Denetim Piyasası
Kanun hazırlanmaya başlandığında 3.000 YMM ve 33.000 SMMM olan meslek mensubu sayısı şu anda 84.000 e ulaşmıştır. Buradaki risk, bu meslek mensuplarının mesleki yeterliliklerinin doğru ölçülmemiş halde belgelerini almış oldukları yönündedir, zira rakam çok hızlı artmış. Bu meslek mensuplarının çoğu vergi denetimi kökenli oldukları için, Yeni TTK nın dayandığı IFRS mantığının oturtulması için devlet tarafından kurslar ve eğitimlerin düzenlenmesinin gerekliliğidir. Yine aynı şekilde bir denetim programı yazılımının hazırlatılıp, firmalara bunun ücretsiz olarak verilmesi önerilmiştir. Öte yandan yeni kanunla, denetim piyasasında oluşan olan 470.000 firmalık Pazar için de, yurtdışındaki denetçilerin serbest dolaşım yolu ile ülkemize gelmesi ve bir nevi ithal denetçi yolunun açılması olacaktır. Bu da risk olarak görülmektedir.
Son olarak, zaman içerisinde, tüm denetimlerin yerinden değil, internet üzerinden yapılması amaçlanmaktadır.
