Literatüre ve hatta Oxford sözlüğüne dahi giren, son dönemlerin en popüler kavramı Brexit.. Avrupa Birlği'nde geçtiğimiz yıl yaşanan GREXIT şenliklerinin ardından (Yunanistan'ın AB'den çıkması)  "+exit" akımlarının bu yılki onur konuğu Britanya.. 

BREXIT

Britanya'nın (İngiltere, İskoçya ve Galler) Avrupa Birliği üyeliğinden ayrılmasını anlatan Britain ve Exit kelimelerinden türeyen ve 23 Haziran'da yapılacak referandumdan çıkacak her sonuca karşılık tüm dünyayı bir şekilde etkileyecek olan bu ihtimalin temelinde neler var? Nasıl bu noktay kadar gelindi? Bu ihtimali hangi taraflar destekliyor? Kimler ve hangi kurumlar ısrarla karşı çıkıyor?

UKİP'in Yükselişi

1991 yılında kurulan Birleşik Krallık Özgürlük Partisi (UKİP), adanın son dönem hızla yükselen partilerinden biri.. Kendilerini liberal olarak gördüklerini söyleseler de genel olarak sağ görüş ağırlıklı politikalar üretiyor. En önemli politikaları, hiç şüphesiz Euroskepticism yani AB karşıtlığı.. Diğer politikalarının bir kısmı şu şekilde;

• Göçmenlerin gönderilmesi 
• Silah satışlarını yasallaştırmak
• Amerika tipi sağlık sistemi
• HIV, Hepatit gibi hastalık taşıyan kişileri fişlemek, damgalamak
• Rusya ile yakınlaşmak

2015 seçimleri öncesinde UKIP'in hızla yükselen oy oranları, David Cameron'ın 2. kez başbakan olma düşünceleri önünde bir tehdit olarak algılanmaya başlayınca, Cameron, seçim vaatleri arasına, UKİP'in savunduğu Avrupa Birliği'nden ayrılma düşüncesini 2017 yılı içinde referanduma götürme sözü vermek zorunda kaldı. Bu vaatle birlikte seçimin galibi olan Cameron ve partisi, 2017 yılında yapmayı planladıkları referandumu ani bir karar ile 2016 yılı 23 Haziran tarihine çektiler..

Kırılma Noktaları

Britanya'nın Avrupa Birliği'nden ayrılma düşüncesinin arkasında çok farklı düşünceler ve tezler yatıyor şüphesiz.. "In" ve "Out" diyenler, istatistiklerde, kendi için yararlı olan tarafları öne sürüp, tezlerini destekleme peşindeler..

Örneğin; "in" diyenler, gümrüksüz AB pazarının Britanya'nın olmazsa olmaz imtiyazlarından biri olduğunu belirtiyor ve bu süreçte daha fazla ne gibi imtiyazlar alınabilir kısmını sorguluyor. Buna karşın, "out" diyenler, AB'nin Çin, Hindistan ve Amerika ile yaptığı ticari imtiyaz sözleşmelerine benzer bir ayrıcalık ile bu sorunun çözüleceğini, bunun için AB'ye üye olmanın gerek olmadığını savunuyor.

Yine "in" diyenlere göre, her Britanya'lı hane halkı, AB bütçesine yıllık 340 Pound katkı yaparken, bunun karşılığında, üye olmanın getirdiği avantajlardan 3.000 Pound kazanç sağlıyor. Kısaca, AB üyeliği, İngilizlere 1'e 10 kazandırıyor. Ancak, "out" diyenler bu duruma, AB bütçesine verilen yıllık 350 milyon Poundluk bütçe katkısının, ülkenin eğitim bütçesinin yarısı olduğunu ve bu paranın AB'ye katkı olarak verilmek yerine bilime ve gelişmeye yatırılabileceğini söylüyor.

Bakıldığında iki kesim de haklı..

Burada Sir Alex Ferguson'ın çözümü devreye giriyor: "istatistik mini eteğe benzer; çok şey gösterir, ama asıl görünmesi gerekeni göstermez." (Bu arada bu söz her ne kadar Alex Ferguson sonrası meşhur olsa da, asıl söyleyen, yine bir teknik direktör olan Danimarka'lı Ebbe Skovdahl'dır.)

Brexit Referandumu

2015 yılındaki genel seçim öncesinde yapılan anketlerde, anket firmalarının istisnasız tamamı, tahminlerinde büyük oranlarda yanıldılar. Dolayısıyla, son seçimden sonra İngiltere’de anketlerin güvenirliği tartışma konusu haline geldi. Buna karşın anket firmalarının sonuçlarına değinmek, fikir edinmek açısında önemlidir. "Yougov"'un 29 Mart - 4 Nisan 2016 arasında yaptığı son ankete göre “in” diyenlerin oranı % 39, “out” diyenlerin oranı % 38 ve kararsızların oranı ise % 18 olarak dikkat çekiyor. ICM’nin 1-3 Nisan 2016 tarihleri arasında yaptığı anketin sonuçlarına göre “in” diyenler % 44, “out” diyenler % 43 ve kararsızlar ise % 13. BMG Research’ün 24 - 29 Mart 2016 tarihleri arasındaki anketine göre, “ın” oranı % 41, “out” oranı % 45 ve kararsızlar ise % 14. Reuters'ın 20-25 Mayıs tarihlerindeki anketine göre "in" ve "out" diyenlerin oranı %41 ile birbirine eşit.. The Week isimli haber sitesinin 7-13 Haziran tarihleri arasındaki anketine göre "in" diyenlerin oranı %49 ve "out" diyenlerin oranı %51..

Buna göre tüm anketlerden çıkarılacak ortak sonuçların ilki, “in” ve “out” oranları birbirine çok yakın ve ne Avrupa’dan çıkmanın, ne de Avrupa’da kalmanın garanti olarak algılanması doğru değil. İkincisi ise, referandum tarihi yaklaştıkça "out" diyenlerin oranı artmaktadır.

Almanya ve Fransa Çıkışı Destekliyor

Brexit'in altında yatan bir başka önemli nedenin de, Britanya'nın, AB içindeki liderlik rolünün git gide azalması, politikalardaki ağırlığının azalması olarak görülüyor. Özellikle Almanya ve Fransa'nın son yıllarda kendi içlerinde uyumlu bir ikili olarak AB çatısı altında ABD ve İngiltere’nin politikalarıyla örtüşmeyen bazı angajmanlar içerisine girmesi, jeopolitik düzlemde İngiltere’nin AB üyeliğini sorunlu bir hale getirmektedir. Bunun yanında İngilizlerin kendilerini Avrupa'lı olarak görmekten daha çok Britanya'lı, İngiliz gibi kimliklerle tanımlaması, demografik anlamda da bu birlikteliğin istenen seviyede olmadığının bir göstergesi..

İşin bir de ekonomik kısmı var.. Almanya'nın, AB içindeki endüstriyel liderliği ve açık ara ferah ekonomisi, diğer AB ülkelerinde bir rahatsızlık yaratıyor. İngiltere ile Almanya arasındaki ticarette de İngiltere açık veren taraf.. Bu nedenle, çok da ilginç olmayan bir şekilde Almanya ve Fransa, İngiltere’nin bu tavrını destekler gibi gözükmektedir. Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius’un bir süre önce “İngilizleri AB’den kırmızı halı ile uğurlayacakları”nı kaydeden açıklaması, bu noktada son derece önemlidir.

Brexit Karşıtları

İngiltere'nin AB üyeliğinden ayrılmasına şiddetle karşı çıkan taraflar da var şüphesiz. Bunların en başında, seçim vaadi olarak bu referandumu gerçekleştirmek zorunda kalan Cameron yer alıyor. İngilizlerin, Türkiye'nin AB üyeliği ihtimali ile AB'nin daha zor duruma düşeceğine inanmaları sebebiyle Brexit'i desteklemelerine Cameron'un cevabı "Türkiye ancak 3000 yılında AB'ye girebilir" oldu. Durumu bu tarz stand-uplarla kurtarabilecek mi 23 Haziran'da hep birlikte göreceğiz bakalım.

Diğer taraftan, Dünya Bankası ve IMF gibi kuruluşlar da bu ayrılığa karşı çıkanlardan. Bunun en büyük nedeni de, İngiltere'nin ayrılışının, bağımsız bir merkez bankasına sahip olmayıp, birlik içinde Almanya'nın taşeronu gibi görev alan diğer üye ülkelerin üzerinde domino etkisi yaratma ihtimali.. 

Brexit'in Muhtemel Ekonomik Etkileri

Olası bir "out" sonucunun öncelikle İngiltere üzerinde ne gibi etkiler yaratacağı da bir diğer önemli konu.

Bir çok analiste göre bunun ilk etkisinin Pound üzerinde olacağı yönünde.. Analistlerin tahmini, "out" sonucunun Pound üzerinde %20 değer kaybı yaratacağı yönünde. Ekonomisi ağırlıklı olarak hizmet sektörüne dayalı Ada ekonomisinin bu ayrılışı ne şekilde tolere edebileceği de önemli..

Diğer bir etki, Avrupa Birliği ülkelerinde çalışan 1 milyon civarında İngiliz ile, İngiltere'de çalışan 2.2 milyon civarında Avrupa'lının durumu.Ortak pazardan çıkmak demek, bu nüfusun akıbetini riskli hale getiriyor.

Yönetim merkezi olması ile de İngiltere, diğer Avrupa ülkelerinin açık ara önünde yer alıyor. Avrupa'lı olmayan firmaların, Avrupa'da yer alan yönetim merkezlerinin (headquarter) yarısı, İngiltere'de. Bu sayı tek başına, Almanya, Fransa, Hollanda ve İsviçre'de yer alan firma merkezi toplamlarından fazla..

Bir değer konu, AB'deki yabancı yatırımlar.. İngiltere, AB içinde en fazla yabancı yatırım çeken ülke durumunda. Olası bir üyelikten ayrılma durumunda bu yatırımların İngiltere için hız keseceği bir gerçek.. Bir istatistik olarak, İngiltere'de yer alan yabancı yatırımlar içinde Hindistan 3. Sırada.. 800'den fazla Hintli şirket faaliyet gösteriyor ve bunlar her yıl 26 milyar sterlin ciro yaratıyor. İngiltere'nin AB'den ayrılması halinde, AB ile oluşacak gümrük sınırı ve diğer sınırlar, bu şirketleri, farklı bir AB ülkesine taşıyacaktır. Bu da İngiliz ekonomisine yönelik yatırımların azalacağı ve finans merkezi olma statüsünün kaybedilebileceği yönünde bir ihtimal doğuruyor..

Brexit'in Ardından

Brexit senaryosu gerçekleşirse, ki büyük oranda tahminim bu yönde, yakın zamanda karşılacağımız yeni "exit"ler şunlar olacaktır;

Grexit, Departugal, Italeave, Czechout, Oustria, Finish, Slovakout, Latervia, Byegium..