Kurumsal Yönetim, özellikle Enron sonrası önemi artan bir kavram. Özellikle şirket yönetimlerinin şeffaf hale gelmesini amaçlayan ilkeler OECD tarafından yayınlandıktan sonra, ülkemizde de SPK tarafından Türkçeleştirildikten sonra yürürlüğe koyularak uygulanmaya başladı. Uygulama kapsamı henüz geniş bir ölçeği kapsamasa da "bir şekilde" ülkemizde de kurumsal yönetim ilkelerinin öneminin gün geçtikçe arttığını söyleyebilirim. Bu konuda yabancı ortaklı şirketlerin öncü olduğunu da belirtmekte fayda var.
BİST Kurumsal Yönetim Endeksi ise, Kurumsal Yönetim İlkeleri'ni uygulayan şirketlerin dahil edildiği endekstir ve Borsa Istanbul'da XKURY koduyla işlem görmektedir.
BİST Kurumsal Yönetim Endeksi'nin amacı, hisse senetleri BİST pazarlarında (Gözaltı Pazarı ve C Listesi hariç) işlem gören ve kurumsal yönetim ilkelerine uyum notu 10 üzerinden en az 7 ve her bir ana başlı için 6.5 olan şirketlerin fiyat ve getiri performansının ölçülmesidir.
Kurumsal Yönetim İlkelerine uyum notu, SPK tarafından belirlenmiş derecelendirme kuruluşları listesinde bulunan derecelendirme kuruluşlarınca, şirketin tüm kurumsal yönetim ilkelerine bir bütün olarak uyumuna ilişkin yapılan değerlendirme sonucunda verilmektedir.
Kurumsal Yönetim Endeksi'nin hesaplanmasına 31.08.2007 tarihinde başlanmış olup, endeksin başlangıç değeri 48.082,17'dir. BİST Kurumsal Yönetim Endeksi kapsamındaki şirketlerin derecelendirme notlarına, şirketlerin Kamuyu Aydınlatma Platformu'ndaki açıklamalarından ulaşılabilmektedir. Kurumsal Yönetim Endeksi kapsamına giren ortaklıklara kotta kalma ücretlerinde, Kurumsal Yönetim Endeksi’ne girdikleri tarihten itibaren tahakkuk tarihleri itibariyle ilk iki yıl %50, sonraki iki yıl %25 ve izleyen yıllarda %10 şeklinde uygulanan indirim bu ortaklıklar için Kurumsal Yönetim Endeksi kapsamına girdikleri tarihten itibaren 4 yıl boyunca devam edecektir. Kurumsal Yönetim Endeksi’ne girdikleri tarihten itibaren 4 yıl Kurumsal Yönetim Endeksi indirimi uygulanmış ortaklıklar için, 2015 yılı ve sonrasında tekrar indirim uygulanmayacak ve değişikliğin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle Kurumsal Yönetim Endeksi indirimine tabi ortaklıklar dışında, yeni bir ortaklık bu indirime tabi olamayacaktır. Sermaye Piyasası Kurulu'nun (Kurul) 01.02.2013 tarih ve 4/105 sayılı toplantısında alınan karar doğrultusunda değiştirilen ve yenilenen metodolojiye göre yasal değişiklikle, temel ve ek puanlama sistemi şeklinde iki kademeli bir sisteme geçilmiştir. Yeni sistemde, SPK ilkelerinde yer alan kural ve uygulamaların tümü, yapılan değişiklik kapsamında asgari unsur olarak kabul edilerek, ilk etapta 85 baz tavanı üzerinden temel puanlar oluşturulmaktadır. İkinci aşamada asgari unsur olan kural ve uygulamaların etkinliği ve kurumlara katma değer yaratıp yaratmaması değerlendirilerek, 15 baz tavanı üzerinden ek puanlar hesaplanmaktadır. Yapılan değişikliklerle, ilkelere şekilsel uyumun yanında fonksiyonel uyumun özellikle öne çıkartılması ve hesaplamaların iki kademeli olarak yapılması matematiksel olarak notları aşağı doğru baskılamıştır.
Kurumsal Yönetim Endeksi'nde işlem görmek isteyen şirketler SPK tarafından lisanslandırılan derecelendirme kuruluşları tarafından "Kurumsal Yönetim Derecelendirme”si alarak BİST'e bildirmektedirler. Derecelendirme 4 ana başlık altında yapılmaktadır;
- Pay sahipleri (%25 ağırlık ile)
- Kamuyu aydınlatma ve şeffaflık (%25 ağırlık ile)
- Menfaat sahipleri (%15 ağırlık ile)
- Yönetim Kurulu (%35 ağırlık ile)
Kurumsal Yönetim Endeksi, aynı zamanda Borsa İstanbul'da da işlem gören bir endekstir. Ekim 2015 tarihi itibarı ile endeks kapsamında 50 şirket bulunmaktadır. Endeksin kurululşundan bu yana Borsa İstanbul'daki değişimi şu şekildedir;
