"TMS 23 Borçlanma Maliyetleri" ’ni anlattığım yazımın ardından standardı bir de örnekler ile açıklamaya çalışacağım.
TMS 23 Borçlanma Maliyetleri Örnek Uygulamalar
Özellikli varlık inşası için kullanılan kredinin bir kısmının finansal gelir getiren yatırıma yönlendirilmesi
Şirket, Haziran 20x9 tarihinde inşa etmeye başlayacağı çelik konstrüksiyon fabrikası için Mart 20x9 tarihinde yıllık %28 faiz oranı ile 1 milyon TL kredi kullanmıştır. Alınan kredi, fabrika inşası ilerledikçe kullanılacağından bu sürede atıl kalmaması için Mayıs 20x9 tarihinde 600.000 TL’lik kısmı yıllık %20 getiri oranı ile vadeli mevduat hesaplarına aktarılmıştır. Bu durumda 31.12.20x9 finansal tablolarında aktifleştirilecek borçlanma maliyeti ne olmalıdır?
Fabrika’nın inşa tarihi, borçlanma maliyetlerinin aktifleştirmesinin başlayacağı tarihtir. Borçlanma maliyetlerinin aktifleştirilmesi için gereken 3 şartı bir önceki yazımda bulabilirsiniz.
Kredinin 20x9 yılına isabet eden faiz tutarı
= 1 milyon TL x %28 x 10/12 = 233.333 TL’dir.
Mart, Nisan ve Mayıs aylarına ilişkin faiz tutarı, inşaat henüz başlamadığı için kâr veya zararda muhasebeleştirilmelidir.
Kâr veya Zararda muhasebeleştirilecek tutar
= 3/10 x 233.333 TL = 69.999 TL
İnşa tarihi başladığı için, 20x9 yılında aktifleştirilebilecek borçlanma maliyeti toplamı (vadeli mevduat geliri hariç)
= 233.333 TL - 69.999 TL
= 163.334 TL
Vadeli mevduattan elde edilecek gelir tutarı
= 600.000 TL x %20 x 8/12
= 80.000 TL
İnşaat başlamadığı için Mayıs ayına ait vadeli mevduat geliri borçlanma maliyetleri ile ilişkilendirilemez, kâr veya zararda muhasebeleştirilmelidir.
= 600.000 TL x %20 x 1/12
= 10.000 TL
Haziran 20x9 tarihinden itibaren borçlanma maliyetleri ile ilişkilendirilebilecek vadeli mevduat geliri toplamı
= 600.000 TL x %20 x 7/12
= 70.000 TL
31.12.20X9 finansal tablolarında aktifleştirilebilecek borçlanma maliyeti tutarı
= 163.334 TL - 70.000 TL
= 93.334 TL olmalıdır.
Genel amaçlı kullanılan kredinin bir kısmının özellikli varlık edinimi için kullanılması
ACCAFIN A.Ş.’nin 31.05.20x9 tarihinde üç farklı bankadan genel amaçlı olarak kullandığı kredi tutarları aşağıdaki gibidir:
- X Bankası’ndan kullandığı kredi tutarı = 200.000 TL (%24 faiz oranı ile)
- Y Bankası’ndan kullandığı kredi tutarı = 300.000 TL (%25 faiz oranı ile)
- Z Bankası’ndan kullandığı kredi tutarı = 400.000 TL (%30 faiz oranı ile)
Şirket, Y ve Z bankalarından kullandığı kredilerin yarısını yapacağı fabrika inşaatı için kullanmaya Haziran 20x9 tarihinde karar vermiştir ve inşaat 01.08.20x9 tarihinde başlamıştır.
Şirketin 31.12.20x9 tarihli finansal tablolarında aktifleştirebileceği borçlanma maliyeti ne kadar olmalıdır?
Bina inşaatı yapımında kullanılmayacak olan X Bankası kredisinin faizleri TMS 23 kapsamında aktifleştirilemez. Bu kredinin faizleri doğrudan giderleştirilmelidir.
Y ve Z Banklarına ilişkin kredilerin ağırlıklı ortalama faiz oranları
= ((%25 x 300.000 TL) / (300.000 TL + 400.000 TL)) + ((%30 x 400.000 TL) / (400.000 TL + 300.000 TL
= %10,71 + %17,14 = %27,85'tir.
Şirketin, kredileri özellikli varlık inşaatı için kullanmaya başladığı tarih olan 01.08.20x9 tarihinden sonraki borçlanma maliyetleri TMS 23 kapsamında aktifleştirilebilir niteliktedir.
Buna göre 31.12.20X9 finansal tablolarında aktifleştirilebilecek borçlanma maliyeti tutarı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır:
= (300.000 TL x %27,85 x 5/12) + (400.000 TL x %27,85 x 5/12)
= 34.812,50 TL + 46.416 TL = 81.229 TL
Stok alımı için kullanılan kredilere ilişkin borçlanma maliyetlerinin aktifleştirilmesi
TMS 23, borçlanma maliyetlerinin aktifleştirilebileceği özellikli varlık sınıfına stokları da dahil etmektedir. Ancak bu durum, satılmak üzere satın alınan ve bu esnada kullanılan kredilerin faiz tutarlarını kapsamamaktadır.
Yapımız zorunlu olarak uzun süre gerektiren özellikli varlık niteliğindeki stoklara şunlar örnek olarak verilebilir:
- Yapımı uzun bir süre alan şarap, viski, üzüm gibi üretimler
- Satılmak amacıyla üretilen ve üretimi zorunlu olarak uzun bir süre alan yat, gemi, uçak gibi üretimler
Bu türdeki stoklara ilişkin borçlanma maliyetleri aktifleştirilmelidir.
Özellikli varlık edinimi için kullanılan döviz kredisine ilişkin kur farkı zararlarının aktifleştirilmesi
Özellikli varlık edinimi için yabancı paralı kredi kullanımdan kaynaklanan kur farkı zararları tek bir durum haricinde aktifleştirilemez.
İstisnai durum ise, standardın 6.e maddesinde belirtildiği şekli ile, yabancı para ile kullanılan kredi eğer şirketin fonksiyonel para birimi cinsinden kullanılmış olsaydı katlanacağı borçlanma maliyeti kadarlık kısmı aktifleştirilebilir, kalan kısım ile giderleştirilmelidir.
